کد مطلب:188472 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:290
خلوص در بندگی خدا
امام باقر علیه السلام می فرماید: بنده ی خدا به مرتبه ی بندگی نمی رسد مگر آن كه از همه ی خلق ببرد و تنها به او توجه كند. [1] .
چون شناخت ارزشهای دینی و پی بردن به فلسفه احكام، نیاز به فرا گرفتن علم و كسب دانش دارد و با توجه به اهمیتی كه قرآن و پیامبر اكرم صلی الله علیه و اله وسلم برای علم آموزی قایلند، امام باقر علیه السلام برای شناخت و آگاهی كامل از احكام و دستورات الهی، امت اسلامی را به تحصیل و كسب دانش فرا خوانده است.
آن حضرت در سخنان گهربار خود به توصیف دانش و برتری دانشمند بر عابد پرداخته و تحصیل علم را حسنه و طلب آن را عبادت و تلاش در این راه را جهاد دانسته، می فرماید: علم را فرا گیرید زیرا تحصیل علم حسنه و طلب آن عبادت و بحث درباره ی مسائل علمی تسبیح و كوشش در جستجوی علم، جهاد و آموزش آن به دیگران صدقه و قرار دادن آن در اختیار اهلش مایه ی تقرب به خداست، دانش، میوه ی بهشت است، مونسی به هنگام ترس، همدمی در غربت و دوستی در وقت تنهایی و راهنمایی در خوشیها و
[ صفحه 53]
یاوری در سختیها و موجب ارجمندی نزد دوستان است. [2] .
و فرموده است: علم در انسان درختی را ماند كه ریشه اش عقل است و نیز در تعلیم علم به اهل ایمان و پاكی می فرماید: خداوند رحمت كند بنده ای را كه علم را زنده كند. از امام سؤال شد زنده كردن علم به چیست؟ فرمود: به این كه علم را با اهل دین و تقوی در میان گذاشته و با آنان مذاكره كند [3] معلم و فرا گیر هر یك پاداشی دارند، اما پاداش معلم برتر است، پس علم را از اهل آن فرا گیرید و به دیگران بیاموزید همان گونه كه عالمان به شما آموزش دادند و دانش خود را در اختیار شما قرار دادند [4] امام فرمود: عالم و دانشمندی كه مردم از دانش و تقوایش بهره گیرند برتر از هفتاد عابد است. [5] امام باقر علیه السلام سوگند یاد كرده می فرماید: مرگ یك عالم در نظر شیطان بهتر از مرگ هفتاد عابد
[ صفحه 54]
است [6] امام در سخنی دیگر سوء استفاده از علم را منع كرده و فرموده است: كسی كه علم را بیاموزد تا با علم خود بر دانشمندان فخر فروشد، یا با افراد ساده لوح جدل و ستیزه كند، یا نظر مردم را به خود جلب كرده و شیفته ی خود سازد، جایگاه او در آتش است، همانا ریاست جز برای اهل آن شایسته نیست [7] .
در مورد اخلاق، امام می فرماید: سه صفت است كه از ارزشهای والای اخلاقی به شمار می آیند: عفو و گذشت نسبت به كسی كه به تو ستم كرده است، پیوند و برقراری رابطه ی دوستی با كسی كه از تو بریده است و بردباری نسبت به كسی كه در برابر تو رفتاری جاهلانه و خشمگینانه داشته است [8] .
جوان: امام باقر علیه السلام تنها راه انسانها به سوی كمال را معرفت و آشنایی آنها به حقایق اسلام دانسته كه مهمترین اصل علمی و عملی است و در این مورد فرموده اند: هیچ عملی بدون معرفت پذیرفته نمی شود و معرفت هم بدون عمل ممكن نیست، هر كه رشد ذهنی یابد و خدا را بشناسد، همان معرفت او را به عمل راهنمایی و
[ صفحه 55]
به انجام وظایف دینی می كشاند و آن كه از معرفت به دور افتد بی شك عملی منطبق با دستورات اسلام نخواهد داشت [9] .
به یاد دارم كه در مورد شخصیت انسانها از امام سؤال شد: با ارزش ترین مردم كیست؟
امام فرمود: هر كه وابستگی به دنیا را برای خود ارزشی نداند [10] یعنی شخصیت را به مقام و ثروت نداند.
و درباره پر حسرت ترین مردم می فرمود: بیشترین حسرت در قیامت نصیب كسی است كه عدالت را بستاید اما خود در برخوردهای اجتماعی بر خلاف آن عمل كرده و ستمگرانه رفتار كند [11] .
همچنین فرمود: كسی كه دنیای خود را در طلب آخرت ترك یا آخرت را به جهت طلب دنیا رها كند از ما نیست [12] .
و همچنین فرمود: سستی و تنبلی زیانی بزرگ به معنویت و دنیای شما وارد می كند
[13] .
[ صفحه 56]
در مورد خوش خلقی فرمود: رویی گشاده و چهره ای همراه با تبسم، محبت آور و مایه ی تقرب به خدا است، ترشرویی و قیافه ای عبوس و گرفته مایه ی بیزاری و نفرت دیگران و دوری از خداست [14] .
چون شناخت ارزشهای دینی و پی بردن به فلسفه احكام، نیاز به فرا گرفتن علم و كسب دانش دارد و با توجه به اهمیتی كه قرآن و پیامبر اكرم صلی الله علیه و اله وسلم برای علم آموزی قایلند، امام باقر علیه السلام برای شناخت و آگاهی كامل از احكام و دستورات الهی، امت اسلامی را به تحصیل و كسب دانش فرا خوانده است.
آن حضرت در سخنان گهربار خود به توصیف دانش و برتری دانشمند بر عابد پرداخته و تحصیل علم را حسنه و طلب آن را عبادت و تلاش در این راه را جهاد دانسته، می فرماید: علم را فرا گیرید زیرا تحصیل علم حسنه و طلب آن عبادت و بحث درباره ی مسائل علمی تسبیح و كوشش در جستجوی علم، جهاد و آموزش آن به دیگران صدقه و قرار دادن آن در اختیار اهلش مایه ی تقرب به خداست، دانش، میوه ی بهشت است، مونسی به هنگام ترس، همدمی در غربت و دوستی در وقت تنهایی و راهنمایی در خوشیها و
[ صفحه 53]
یاوری در سختیها و موجب ارجمندی نزد دوستان است. [2] .
و فرموده است: علم در انسان درختی را ماند كه ریشه اش عقل است و نیز در تعلیم علم به اهل ایمان و پاكی می فرماید: خداوند رحمت كند بنده ای را كه علم را زنده كند. از امام سؤال شد زنده كردن علم به چیست؟ فرمود: به این كه علم را با اهل دین و تقوی در میان گذاشته و با آنان مذاكره كند [3] معلم و فرا گیر هر یك پاداشی دارند، اما پاداش معلم برتر است، پس علم را از اهل آن فرا گیرید و به دیگران بیاموزید همان گونه كه عالمان به شما آموزش دادند و دانش خود را در اختیار شما قرار دادند [4] امام فرمود: عالم و دانشمندی كه مردم از دانش و تقوایش بهره گیرند برتر از هفتاد عابد است. [5] امام باقر علیه السلام سوگند یاد كرده می فرماید: مرگ یك عالم در نظر شیطان بهتر از مرگ هفتاد عابد
[ صفحه 54]
است [6] امام در سخنی دیگر سوء استفاده از علم را منع كرده و فرموده است: كسی كه علم را بیاموزد تا با علم خود بر دانشمندان فخر فروشد، یا با افراد ساده لوح جدل و ستیزه كند، یا نظر مردم را به خود جلب كرده و شیفته ی خود سازد، جایگاه او در آتش است، همانا ریاست جز برای اهل آن شایسته نیست [7] .
در مورد اخلاق، امام می فرماید: سه صفت است كه از ارزشهای والای اخلاقی به شمار می آیند: عفو و گذشت نسبت به كسی كه به تو ستم كرده است، پیوند و برقراری رابطه ی دوستی با كسی كه از تو بریده است و بردباری نسبت به كسی كه در برابر تو رفتاری جاهلانه و خشمگینانه داشته است [8] .
جوان: امام باقر علیه السلام تنها راه انسانها به سوی كمال را معرفت و آشنایی آنها به حقایق اسلام دانسته كه مهمترین اصل علمی و عملی است و در این مورد فرموده اند: هیچ عملی بدون معرفت پذیرفته نمی شود و معرفت هم بدون عمل ممكن نیست، هر كه رشد ذهنی یابد و خدا را بشناسد، همان معرفت او را به عمل راهنمایی و
[ صفحه 55]
به انجام وظایف دینی می كشاند و آن كه از معرفت به دور افتد بی شك عملی منطبق با دستورات اسلام نخواهد داشت [9] .
به یاد دارم كه در مورد شخصیت انسانها از امام سؤال شد: با ارزش ترین مردم كیست؟
امام فرمود: هر كه وابستگی به دنیا را برای خود ارزشی نداند [10] یعنی شخصیت را به مقام و ثروت نداند.
و درباره پر حسرت ترین مردم می فرمود: بیشترین حسرت در قیامت نصیب كسی است كه عدالت را بستاید اما خود در برخوردهای اجتماعی بر خلاف آن عمل كرده و ستمگرانه رفتار كند [11] .
همچنین فرمود: كسی كه دنیای خود را در طلب آخرت ترك یا آخرت را به جهت طلب دنیا رها كند از ما نیست [12] .
و همچنین فرمود: سستی و تنبلی زیانی بزرگ به معنویت و دنیای شما وارد می كند
[13] .
[ صفحه 56]
در مورد خوش خلقی فرمود: رویی گشاده و چهره ای همراه با تبسم، محبت آور و مایه ی تقرب به خدا است، ترشرویی و قیافه ای عبوس و گرفته مایه ی بیزاری و نفرت دیگران و دوری از خداست [14] .
[1] لا يكون العيد عابد الله حق عبادته حتي ينقطع عن الخلق كلهم اليه.
[2] تعلموا العلم، فان تعلمه حسنه و طلبه عبادة و المذاكرة له تسبيح و البحث عنه جهاد و تعليمه صدقة و بذله لاهله قربة و العلم ثمار الجنة و انس في الوحشة و صاحب في الغربة و رفيق في الخلوة و دليل علي السراء وعون علي الضراء و دين عند الاخلاء.
[3] سمعت ابا جعفر عليه السلام يقول: رحم الله عبدا احيي العلم قال: قلت و ما احياءه؟ قال: ان يذاكر به اهل الدين و اهل الورع.
[4] ان الذي يعلم العلم منكم له اجر مثل اجر المتعلم و له الفضل عليه، فتعلموا العلم من حملة العلم و علموه اخوانكم كما علمكموه العلما ء.
[5] قال الامام الباقر: عالم ينتفع بعلمه افضل من سبعين عابدا.
[6] والله لموت عالم احب الي ابليس من موت سبعين عابدا.
[7] من طلب العلم منكم ليباهي به العلما ء او يماري به السفهاء او يصرف به وجوه الناس اليه فليتبوء مقعده من النار ان الرئاسة لا تصلح الا لاهلها.
[8] قال الامام الباقر عليه السلام: ثلاثة من مكارم الاخلاق: ان تعفو عمن ظلمك و تصل من قطعك و تحلم اذا جهل عليك.
[9] لا يقبل عمل الا بمعرفة و لا معرفة الا بعمل و من عرف دلته معرفته علي العمل و من لم يعرف فلا عمل له.
[10] من اعظم الناس قدرا؟ فقال من لا يري الدنيا لنفسه قدرا.
[11] ان اشد الناس حسرة يوم القيامة عبد وصف عدلا ثم خالفه الي غيره.
[12] ليس منا من ترك دنياه لآخرته و لا آخرته لدنياه.
[13] الكسل يضر بالدين و الدنيا.
[14] البشر الحسن و طلاقة الوجه مكسبة للمحبة و قربة من الله و عبوس الوجه و سوء البشر مكسبة للمقت و بعد من الله.